検索キーワード： 著者 "Ravindra Gurjar" すべてのカテゴリー

उंदीर, डास आणि झुरळ यांचा त्रास घराघरात आणि जगभरात होत असतो. आता या प्राण्यांनाही देवानंच निर्माण केलंय ना? त्यांच्यावर नियंत्रण ठेवणारे प्राणी आहेतच की! एका प्राध्यापकांच्या घरी उंदरांचा सुळसुळाट झाला आहे. त्यांनी त्यांची हॅट खाल्ली, पुस्तकं कुरतडली, आता कपडे खायला देखिल कमी करणार नाहीत. त्यावरचा उपाय म्हणजे मांजर. त्यांच्या घरात ते आहे सुध्दा पण अगदी लहान आहे. आता प्राध्यापक महाशय त्याला उंदीर पकडण्याचे प्रशिक्षण देणार आहेत....

परिस्थितीमुळे किंवा आवडीने काहीजण, काही उद्योगधंदा न करता, गावोगाव फिरत राहतात. नशिबानं मिळेल ते खाणं आणि रात्री मिळालाच तर निवारा, हेच त्यांचं जीवन. असेच दोन जण कडाक्याच्या थंडीत प्रवास करताना वाटेत भेटतात.काही तास एकत्र चालत राहतात.

एकोणिसाव्या शतकातील सुरूवातीच्या काळात घडलेली ही युध्द घटना आहे. जय-पराजय होतच असतात. अशावेळी सैनिकांना कशा प्रकारे तोंड द्यावे लागले हे सांगता येत नाही. पायी वणवण, उपासमार, शत्रू पाठीशी, शस्त्रांचा अभाव इ.इ. या सगळ्या गोष्टी एकवेळ सहन करता येतील, पण मानहानी किंवा अपमान माणसाला कोणत्या थराला नेईल हे सांगता येत नाही. अशाच एका छद्मी हास्यामुळे एक सैनिक किती भयानक कृत्य करतो, हे ऐकून अंगावर काटा येईल.

तळघरातल्या एका अंधाऱ्या बेकरीत सव्वीसजण गुलामासारखे राबत असतात. बाहेरचा उजेड बघण्याचं भाग्य त्यांच्या नशिबी क्वचितच येतं. एवढं करूनही दोन वेळच्या निकृष्ट जेवणापलीकडे त्यांना काही मिळत नाही.

भुतं प्रत्यक्ष दिसत नाहीत तोपर्यंत त्याचा लोकांना विश्वास बसत नाहीत. असाच एका निधड्या छातीच्या लष्करी अधिका-याच्या आयुष्यात घडलेली ही कथा. त्याला त्याच्या लहानपणीचा बालमित्र अचानक भेटतो. त्याच्या पत्नीच्या मृत्यूमुळे तो खचलेला आहे. तो त्याला जुन्या बंगल्यातील काही महत्वाची कागदपत्रे घेऊन येण्याची कामगिरी दिली आणि तिथे त्याला त्याची मृत्यू झालेली पत्नी भेटते आणि थरारक अनुभव देते... !

एक गुन्हा पचला, त्यामुळे जोर आला. पुन्हा तसलाच दुसरा गुन्हा करताना भीती वाटली नाही. पण हे किती काळ चालेल? कितीही काळजी घेतली तरी, गुन्हेगार काही पुरावे मागे ठेवून जातोच आणि अपराध्याला सुटका नाही, याच गोष्टींमुळे जग सुरळीतपणे चालू आहे. ऐकुया अशीच एक लोकविलक्षण कथा.

न्यायालयात अनेक प्रकारचे खटले उभे राहत असतात. ही आहे एका खळबळजनक, अपवादात्मक खटल्याची कहाणी. दारूच्या नशेत माणूस काय करील, ते सांगता येत नाही. आपल्या बायकोलाही पणाला लावणे किंवा विकायलाही मागेपुढे न बघणारे लोक जगात असतात. या कथेत बायकोची किंमत कशी ठरवली, हे ऐकून आपली हसून हसून पुरेवाट होईल.

ही खूप प्राचीन गोष्ट आहे. एक राक्षस असतो. त्याच्या मालकीची एक सुंदर बाग असते. तिथे अनेक प्रकारच्या फळा- फुलांची आणि झाडं आणि पक्षी असतात. एकदा तो आपल्या मित्राला भेटण्यासाठी दूरदेशी जातो. ती संधी साधून जवळच्या शाळेतील मुलं मोकळ्या वेळात तिथे आनंदात खेळू लागतात.

एका कमकूवत ह्रदयाच्या स्त्रीला तिचा नवरा गेल्याची बातमी अतिशय हळुवारपणे काळजीपूर्वक सांगितली जाते. तो धक्का संयमाने पचवून ती पुढील जीवनाचा, एक प्रकारे स्वातंत्र्याचा विचार करू लागते. त्याप्रमाणे चित्रे तिच्या नजरेसमोर तरळू लागतात आणि अचानक तिचा नवराच तिच्या घरी परत येतो. नातलग आणि मित्रांना अत्यानंद होतो पण आता बायकोची अवस्था काय होणार ?

म्हातारपण कोणाला आवडतं ? साठी उलटली तरी आपण अजून कसे तरूण दिसतो, हे ऐकायला, हे सांगायला छान वाटते. काहीजण मात्र त्याचा आनंदानं स्वीकार करतात. प्रत्येकाच्या मनोवृत्तीवर ते अवलंबून आहे. ब-याच दिवसांनी भेटलेले मित्र याच विषयावर चर्चा करत आहेत. एकजण तर फक्त ४५ वर्षांचा आहे पण वय वाढल्याच्या वस्तुस्थितीमुळे दुःखी आहे तर दुसरा जास्त वयाचा पण जणु काही आनंदाचा झराच. प्रसन्न, उत्साही आदी गुणांनी संपन्न ! त्याने आपल्या उतारवयाचा स्वीकार कसा केला ?

तरुण वयात प्रेमात पडणं ही स्वाभाविक गोष्ट. प्रत्येक प्रेमाचं लग्नात पर्यावसान होणं, किंवा ते टिकणं हे त्यांच्या नशिबावर अवलंबून असतं. असाच एक सुंदर तरुण एका सुंदरीच्या प्रेमानं पागल होतो. सुरुवातीला तिच्या पालकांकडून त्यांच्या लग्नाला विरोध होतो. एकेकाळी त्या मुलाची एक जीवलग प्रेयसी असते.

देव कोणाला दिसला आहे? संतमहंत मोठ्या विश्वासानं सांगतात की 'आम्ही पाहिला'! हे अनुभव व्यक्तिगत असतात. अशाच एका देवदुतानं पृथ्वीला भेट दिली आणि उसळत्या समुद्रात प्रवास करणाऱ्या काही प्रवाशांना त्यानं मृत्यूच्या दाढेतून बाहेर काढलं. त्या प्रसंगाची स्मृती म्हणून श्रद्धावान भक्तांनी त्याचं स्मारक उभारलं. कोण होता तो देवदूत? ऐका ओनोरे द बाल्झाकची कथा 'देवदुताची भेट' दीप्ती सिधये यांच्यासह.

एका स्त्रीचं एका पुरूषावर मनस्वी प्रेम असतं ! हे प्रेम तो काहीही कारण नसताना अव्हेरतो. त्याच्यापासून तीला दिवस गेलेले असतात. प्रेमभंग झालेली ती तरूण लग्न करते तेव्हा आपल्या पतीला मूल दुस-या पुरूषापासून होणार असल्याची स्पष्ट कल्पना देते. आधीच्या मित्राला मात्र काहीच कल्पना नसते. तो अविवाहीत राहतो. काही वर्षांनंतर त्याला आपली जुनी मैत्रिण अचानक भेटते. तिच्यासह तीचा दहा वर्षांचा मुलगाही आहे. तिला भेटण्याचा, बोलण्याचा प्रयत्न तो करतो तेव्हा त्याच्या लक्षात येते की हा मुलगा आपलाच आहे. हे सत्य समजल्यावर तो काय करेल ?

कर्जाची गरज गरीब- श्रीमंत सर्वांनाच लागते. काही दीर्घ काळासाठी असतात, तर काही अल्पमुदतीसाठी. बँकेच्या दृष्टीनं कर्जाचं कारण आणि त्याला योग्य तारण या गोष्टी महत्वाच्या असतात. त्यातूनही काही वेळा नियमांचं पालन न करता, कर्जदाराच्या पतीप्रमाणे मोठ्या रकमा दिल्या जातात. तात्पुरत्या कालावधीसाठी कर्ज घेतलेल्या एका धनाढ्य व्यक्तीने, अपवादात्मक पद्धतीने कर्जमुक्ती कशी केली, त्याची ही कहाणी.

प्रेयस आणि श्रेयस यातून माणसाला नेहमी योग्य ती निवड करावी लागते. भौतिक सुखसमृद्धी की ज्यातून अंतिम हित साध्य होतं असं जीवन? असाच संघर्ष दाखवणारी ही एक विलक्षण गोष्ट आहे. दोन व्यक्तींमध्ये एक चमत्कारिक पैज लागते. ती जिंकणाऱ्याला अगणित संपत्तीचा लाभ होणार असतो. अखेर जे काही घडतं ते अनपेक्षित आणि धक्कादायक आहे. आपल्याला गंभीरपणे त्यावर विचार करायला भाग पाडणारं आहे! ऐका, 'पैज' गौरी लागूंच्या आवाजात.

कधीतरी मोठे बक्षिस लागेल, या आशेनं लोक लॉटरीचे तिकीट काढत असतात. मग १००-२०० रूपयांची प्राप्ती झाली तरी आनंद होत असतो. काहीवेळा जास्त पैसा हातात आला तरी प्रश्न निर्माण होतात. भांडणं सुरू होतात. इथेच बघा ना! बरंच मोठं बक्षिस मिळण्याची शक्यता निर्माण होताच त्यांचे भावनाविश्व बदलतं आणि पुढं काय होतं?

जगात चित्रविचित्र अपघात आणि भीषण घटना नेहमीच घडत असतात. त्यातल्या काही खरोखर अंगावर काटा आणणाऱ्या असतात. महायुद्धाच्या काळात तर त्यांचे प्रमाण खूपच दिसून येते. काही वेळा निव्वळ गैरसमजुतीने निरपराध लोकांना शत्रू समजून त्यांचा छळ केला जातो. अनन्वित अत्याचार होतात. सैनिकांना दिवसेंदिवस उपासमार सहन करावी लागते. प्रसंगी, ते एकमेकांच्या जिवावर उठायलाही मागेपुढे पाहत नाहीत. कसं ते ऐकुया या कथेतून.

मृत्यूची पूर्वसूचना मिळू शकते का? मृत व्यक्ती जीवंत माणसाचा सूड उगवू शकते का? यासारखे अनेक गूढ प्रश्न अजून सुटलेले नाहीत. तसे अनुभव मात्र येतात. १९१२ साली बुडालेलं टायटॅनिक जहाज शोधणा-या आणि पिरॅमिडसचे उत्खनन करणा-या लोकांचे रहस्यमय मृत्यू या अशाच विलक्षण गूढ घटना आहेत. इजिप्तमधल्या राजघराण्याशी संबंधित व्यक्तीच्या अर्धवट राहिलेल्या दफनविधीच्या कामाची जबाबदारी घेणा-यावर अशीच एक संकटांची मालिका सूरू होते. त्याचीच ही गूढ कहाणी.

राकट आणि आडदांड अशा सरदार घराण्यातील दोन बंधूंच्या डोक्यात दिवसरात्र एकच विचार असायचा- जनावरांची शिकार ! जंगलात दूरवर जाऊन ते सावजं हेरायचे. त्यांना एका क्रूर लांडग्याने आव्हान दिलं. माणसं आणि जनावरांना टार मारायचा सपाटा त्यानं लावला. दोघा बंधूंनी त्याचा नायनाट करायचा विडा त्यांनी उचलला आणि लांडग्याला मारण्याच्या मोहिमेवर ते निघाले . पुढे काय घडले याची ही गोष्ट.....!

कलेला जीवन वाहिलेल्या व्यक्तीने लग्नाच्या भानगडीत पडावं की नाही ? त्याचं पहिलं लग्न आवडीच्या कलेबरोबर लागलेलं असतं. डोक्यात सदैव आगामी कलाकृतीविषयीचा विचार किंवा तिची प्रत्यक्ष निर्मिती सुरू असते. कितीही संवेदनशील असलं तरीही आपल्या सहचरणीच्या भावना त्याच्या लक्षात येऊ शकत नाहीत. त्याचं पर्यावसन दुःखद , वेदनामय होऊ शकतं. दैवाचा खेळ !