Wat is leven? En dat is een vraag voor een bioloog?

Het lijkt wel een beetje raar, want letterlijk bestudeert een bioloog het leven. Dan zou je toch mogen verwachten... Ook al voelt iedereen wel ongeveer aan wat leven is, toch is het geen makkelijk vraag om te beantwoorden.

Volgens sommigen is voortplanting een essentieel kenmerk van leven. Maar ja, leeft een gecastreerde hond dan niet? Alle levensvormen bestaan uit cellen, maar is die eigenschap dan een voldoende definitie?

Dode kurk bestaat immers ook uit cellen. Op school leer je zeven kenmerken van leven, weet u ze nog? Maar ook die hebben hun beperkingen en gelden zekere niet voor de hele levensduur. En virussen dan? Daarbij zullen de meeste biologen een grens trekken, want een virus is altijd aangewezen op andere levensvormen.

Natuurkundig gezien kan je zeggen dat leven een tijdelijk verzet is tegen de wetmatigheid van een streven naar maximale wanorde (oftewel entropie). Die ene simpele definitie van leven lijkt ver weg. Of dat erg is?

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Microplastics, in onze hersenen zitten inmiddels ruim twee plastic zakjes.

Het leek zo’n geweldige ontwikkeling, de ontwikkeling van plastics. De koppeling van series eenvoudige chemische verbindingen uit de groep van de koolwaterstoffen tot zogenaamde polymeren. De toepassingen waren, en zijn, legio, zoals in de textiel, in de cosmetica, in autobanden, de verpakingsindustrie, de bouwwereld. Maar inmiddels zijn we toch wel wat anders gaan aankijken, tegen die synthetische plastics. Afbraakproducten , in de vorm van microplastics, zijn overal, in de oceanen, op antartica en in vrijwel alle planten en dieren op aarde. En recent is gevonden dat in de menselijke hersenen ook zeker zo’n vijf gram aan microplastics aanwezig is. Bij demente patienten is dat nog een factor vijf tot zes hoger. Duidt dat op schadelijke effecten?

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Juli, hooimaand?

Traditioneel heet de warmste maand van het jaar hooimaand. Maar dat geldt tegenwoordig alleen voor blauwgraslanden en andere natuurweiden. De meeste boeren zijn dan al hun tweede of derde grasoogst toe. De maand juli, genoemd naar Julius Caesar, is de maand van vlinders en distels, bloeiende kamperfoelie en zwanenbloemen.

Ook de aardappels bloeien, en waar ze een kans krijgen bloeien klaprozen en korenbloemen in de akkerranden. In het water bloeien de waterlelies, de grootste bloemen van ons land.

Ook op de kwelder is het een top-bloeimaand, met soorten als de lamsoor, gewone zoutmelde en zeekraal en in de duinvallei bloeien rietorchissen en parnassia’s. Vooral voor insecten is juli een mooie maand, zoals voor de zwart-gele rupsen van de Jakobsvlinder die zich te goed doen aan het (giftige) jakobskruiskruid

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Jongeren natuur en ecologie

Als er één groep belang zou moeten hebben bij natuur en ecologie dan zou het toch die van jongeren moeten zijn. De vanzelfsprekendheden lijken er vanaf, voor een ieder die gedachten om de toekomst maakt. Een gezonde toestand van de natuur, schoon water, schone lucht, een schone bodem, het lijkt in hoog tempo uit onze handen te glippen.

PFAS en microplastics, soortensterfte op ongekende schaal, biotoopvernietiging en klimaatverandering die zich steeds verder versnelt, dat zijn de trefwoorden voor de komende generatie. Schoolboeken met degelijke teksten over het belang van de ecologie helpen daarbij weinig.

De ongekende luxe en welvaart van de meeste van onze jongeren houden ze voor iets vanzelfsprekends, iets waar ze recht op hebben. Op de achtergrond speelt zowel een verlies aan contact met de natuur als een gebrek aan wat onze oosterburen Bildung noemen. Een staat van geestelijke ontwikkeling, door kennis te willen nemen en door ook moeite en tijd in te stoppen, om te begrijpen wat er zich om je heen afspeelt. Misschien is beleven van de natuur in onze directe omgeving een uitweg. Op sommige scholen gebeurt dat. Je verwonderen over het onkruid tussen de straattegels, je verheugen over bijen en wespen, genieten van de herkenning van een vogel die in jouw buurt zijn nest verzorgd. Natuursport noemde Jac P Thijsse dat ooit.

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Voor vrouwen is het signaal voor hartklachten je niet goed voelen, slecht slapen, hartkloppingen en vermoeidheid. Bij mannen is het vaak pijn op de borst. Het is te hopen dat de arts en verpleegkundige dat weten. Want in de geneeskundepraktijk, maar ook in medisch onderzoek is geheel ten onrechte de man de maat van alle dingen geweest.

Voorkeur voor mannen in onderzoek was en is al heel lang een hardnekkig fenomeen. Vrouwtjes knaagdieren hebben een lastige oestrus-cyclus, zoals vrouwelijke primaten een menstruatiecyclus. Dat die cyclus dus de realiteit is voor de halve mensheid was de onderzoekers en behandelende artsen blijkbaar even ontgaan. Intussen weten we dat sterk wisselende hormoongehaltes grote invloed kan hebben op het functioneren van het lichaam, inclusief het optreden van aandoeningen en ziektes. Dat geldt zeker ook voor de omslag tijdens en na de overgang, met alle lichamelijke gevolgen van dien.

Het is wat beschamend, maar we beginnen nu pas te onderzoeken en begrijpen hoe anders het vrouwelijk lichaam functioneert, bijvoorbeeld bij de relatie tussen diabetes type 2 en hart en vaatziekten. En heel recent onderzoek maakt duidelijk dat een vrouwelijke atleet wel een sporthart met een grotere capaciteit ontwikkelt maar zonder de dikke hartspier van haar mannelijke collega.

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Deze wat merkwaardige vraag zouden teken ook over de mens kunnen stellen natuurlijk. 🌳☀️

Begrijpelijk is het wel een beetje, behalve dat teken ons bloed aftappen dragen ze ook nog eens heel vervelende ziektes over, waarvan Lyme bij ons de verreweg meest voorkomende is. Teken doen het al heel lang heel goed op aarde. Al op een dinosaurusveer van 99 miljoen jaar oud is een teek gevonden (in barnsteen).

Deze spinachtige diertjes hebben een ingewikkelde ontwikkeling van ei tot larve tot nimf tot volwassen teek waarvoor ze meestal bloed van drie verschillende gastheren nodig hebben. Wij hebben vooral last van de gewone of schapenteek, die na kleine knaagdieren, egels en konijnen ook via het hoge gras op katten, honden, schapen en mensen over kan stappen. Oppassen geblazen, we worden 1.5 miljoen keer per jaar gebeten, 300.000 mensen worden jaarlijks geïnfecteerd en zo’n 27000 mensen krijgen Lyme.🌼

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips over Teken.

We hebben een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief NL met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Zondag een engelse nieuwsbrief ENG over het onderwerp van de week.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack en zet daar uit wat je niet meer wil ontvangen. Je kan ook alles uitzetten.

Menno en Erwin about Nature and Science is a reader-supported publication. To receive new posts and support our work, consider becoming a free or paid subscriber.

In deze aflevering nemen Menno en Erwin je mee de zomer in—of nou ja, meteorologisch nog even lente—maar in de natuur barst juni uit zijn voegen! 🌼

Ontdek waarom juist deze maand het hoogste aantal bloeiende planten telt, waarom de vlinders ineens verdwijnen (de beruchte vlinderdip) en waarom spreeuwenjong zoveel vetter zijn dan hun ouders. 🌳☀️

Van zingende Tjiftjafs tot zwanenbloemen, van harig wilgeroosje tot terugkerende koekoeken – juni is rijk, bont en vol leven.

Luister mee naar een bloemrijke en humorvolle ode aan misschien wel de mooiste maand van het jaar.

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips hoe spot ik een dassen burcht

We hebben vanaf vorige week een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Je kan zelf kiezen wat je in de mailbox krijgt nederlands engels of alleen de podcast ga naar je settings van substack

Menno en Erwin about Nature and Science is a reader-supported publication. To receive new posts and support our work, consider becoming a free or paid subscriber.

Uitsterven is doodnormaal

De schattingen lopen nogal uiteen, maar er leven op aarde tussen de 1,5 en 2,1 miljoen soorten dieren, planten en schimmels. Dat is nog geen procent van het aantal uitgestorven soorten , dat de 200 miljoen zeker overstijgt. Zoals het woord het al zegt, uitsterven is doodnormaal. De variatie in bestaans-duur van een soort is enorm. Sommige soorten houden het miljoenen jaren uit, andere slechts een fractie van een jaar. Normaal gesproken sterven ieder honderd jaar zo’n 200 soorten uit. Toch kan het met dat uitsterven ook behoorlijk uit de hand lopen.

In de geschiedenis van het leven op aarde kennen we inmiddels vijf uitsterfgolven, periodes waarin meer dan 75%, en in sommige gevallen zelfs 90 % van alles soorten op aarde het loodje legden. De oorzaak: vulkanisme, klimaatverandering en inslagen van meteoren. Maar volgens veel biologen zijn we nu aanbeland in de zesde uitsterfgolf, en die wordt veroorzaakt door de mens. Zo’n dertig procent van alle soorten zijn op dit moment acuut bedreigd, en met de vernietiging van de leefomgeving kan dat aantal heel snel oplopen, nog afgezien van de gevolgen van de door de mens veroorzaakte klimaatveranderingen.

Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips hoe spot ik een dassen burcht

We hebben vanaf deze week een kleine aanpassing gedaan:

Woensdag → nieuwe podcast online die overal te beluisteren is op alle podcast spelers maar ook op substack.

Zaterdag een nieuwsbrief met een uitgebreider verhaal over het onderwerp van deze week met 5 tips over het onderwerp zowel in het nederlands als het engels.

Menno en Erwin about Nature and Science is a reader-supported publication. To receive new posts and support our work, consider becoming a free or paid subscriber.